İÇİNDEKİLER

Önsöz
Kitabın hikayesi; eski baskılar, yeni edisyon.

A. HİKAYE

01. Hikaye nedir?
O.J. Simpson. Rodney King hadisesi. 1992 Los Angeles İsyanları. ABD'de siyahlar, ırkçılık, kölelik, segregasyon. Siyahların ve beyazların hikayeleri.

02. Hikaye ve öteki
Grup psikolojisi. Adana Demirspor, Adanaspor. Ayırtedicilik teorisi. Hikayenin olan bitene bir anlam vermesi, insanları bir araya getirmesi, ancak bunu yaparken grup çizgileri çizmesi.

B. İNSAN

03. Biz ve Onlar
Minimal grup paradigmasını vurgulayan sosyal psikoloji deneyleri (Ferguson & Kelley 1964, Tajfel et al. 1971). Çocuklarda grup paradigmaları (Yang & Dunham 2019).

04. Ötekileştirme
Martin Luther King'in 1968'de Memphis'te öldürülmesinin ardından, Iowa'nın küçük bir kasabasında Jane Elliott adlı bir öğretmenin mavi ve kahverengi gözlü öğrencileri ayrı gruplara yerleştirerek yaptığı deney.

05. Sineklerin Tanrısı ve Robbers Cave
Mercan Adası (Robert M. Ballantyne, 1857). Mercan Adası'ndan mülhem Sineklerin Tanrısı (William Golding, 1954). Muzafer Sherif'in 1954 yılında Oklahoma'daki Robbers Cave Parkı'nda yaptığı sosyal psikoloji deneyi.

06. Stanford Hapishane Deneyi
1971 yılında Stanford Üniversitesi'ndeki Jordan Binası'nda gerçekleştirilen hapishane simülasyonu. Deney hakkında yapılan tartışmalar. Deneyin metodolojik sorunları.

07. Milgram Deneyi
İnsanın otoriteye itaat eğilimi. Hiyerarşik olarak örgütlü kurumların büyük yanlışlar ve kötülükler yapabilmesi.

08. Asch Deneyi
İnsanın çoğunluğa uyum gösterme eğilimi. Çoğu insanın, aykırılık yapmaktansa siyaha beyaz demeyi tercih etmesi. Pek çok insanın siyaha beyaz demekle kalmaması, siyahı (literal anlamda) beyaz görmeye de başlaması.

09. Kötülüğün sıradanlığı
Hannah Arendt'in Adolf Eichmann hakkındaki yorumları. Bu yorumların çektiği tepkiler.

C. TARİH

10. Ulus-devletlerin hikayeleri
Game of Thrones'un final sahneleri örneği üzerinden hikayenin önemi. "İyi bir hikayenin önünde hiçbir şey duramaz ve iyi bir hikayeyi hiçbir düşman yenemez." Kral Artur, Ekskalibur, Monty Phyton. Milli anlatılar.

11. Ulus-devletler nasıl ortaya çıktı?
Dünya, son ~500 yıl içinde daha önceki binlerce yılda değişmediği kadar değişmiş olması. Yüzyıllara yayılan bu gelişmelerin sonucunda 1800'lü yıllarda Avrupa'da ulus-devletlerin yaygınlaşması ve bu modelin daha sonra dünyanın geri kalanına yayılması. İlgili yüzyıllardan bazı kilometre taşları.

12. Uluslar nasıl ortaya çıktı?
Ulus-devletlerin uluslar ortaya çıkarması. Ulus-devlet sınırları içinde kalan devletsiz etnik grupların azınlıklara dönüşmesi.

13. Dört perspektif
Uluslar ne zaman ortaya çıktı? Endüstriyel Devrim öncesinde de benzeri kurgular var mıydı? İnsanlar hep lisan, kan bağı, ırk, kültür ve inanç temelli his ve düşünceler etrafında mı gruplaştılar?

D. HOLOKOST

14. Nazi Almanyası
İki savaş arası dönemde otoriter-milliyetçi dalga. Faşist İtalya'nın dayanışmacı, ırkçı ve lider kültüne dayalı rejimi. Bütün bunları daha ileri bir uca taşıyan Nazi Almanyası.

15. Nazi Almanyası'nda antisemitizm
En az iki bin yıllık geçmişi olan antisemitizm. Nazi Almanyası'nda yahudilerin adım adım toplumun dışına itilmesi ve son olarak gettolara hapsedilmesi.

16. İmha
Aktion T4. SSCB'de seyyar katliam timleri. Gaz kamyonları. Gaz odaları.

17. İmha kampları
Altı imha kampı. Kampların yapısı. Tren vagonları ile imha kamplarına sevk. Gaz odaları ve krematoryumlar. Takriben altı milyon Holokost kurbanının 2.7 milyonunu ortadan kaldıran imha endüstrisi.

E. SAVAŞIN ARDINDAN

18. Savaşın ardından Batı
Sovyet askerlerinin Auschwitz'i kurtarması. Ortaya çıkan gerçeklerin ardından, II. Dünya Savaşı'nı Nazi ideolojisi ya da Holokost'tan bağımsız düşünmenin zorlaşması. İnsan hakları normlarının güçlenmesi. İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi; Soykırım Sözleşmesi; Koruma Sorumluluğu (R2P) normu.

19. Savaşın ardından ABD (1): Sivil Haklar Hareketi
Güçlenen insan hakları normlarının ABD'de siyahların eşitlik mücadelesini de etkilemesi. Sivil Haklar Hareketi'nin ortaya çıkması ve siyahların 1950 ve 60'larda ırkçı ve ayrımcı uygulamaları farklı şekillerde protesto etmeleri.

20. Savaşın ardından ABD (2): Karşıt-Kültür Hareketi
Vietnam Savaşı temelinde yeni bir eşitlikçi ve özgürlükçü hareketin doğuşu. Vietnam Savaşı karşıtlığının, ABD'deki özgürlükçü pozisyonların ortak zemini haline gelmesi. Sivil Haklar ve Karşıt-Kültür hareketleri arasındaki enteresan örtüşmeler.

F. KUTSALLAR

21. Toplumlar ve kutsalları
Her insan bir subjektif anlam dünyasının içine doğması. Her insanın bu subjektif dünyanın hikaye ve kutsallarıyla şekillenerek bir kalıba girmesi. Her kişi ve toplumun farklı derecelerde de olsa ister istemez kendi dünyasına hapsolmuş olması. Dini ve seküler muhafazakarlık.

22. Kutsalların kurumsallaşması
1962 Asansör deneyi. 2015 Brain Games bekleme salonu deneyi. Sosyal kurguların grup dinamikleri. Kurgusallığın bir noktada kendi gerçekliğini kazanarak reel hayata uzanması. Sosyal değişimin zor olmasının olası nedenlerine dair bazı ipuçları.

G. EĞİTİM

23. Kutsallar ve eğitim
Eğitim kurumlarının objektif bilgiler ile subjektif kutsallar arasındaki çizgiyi her toplumda aynı yerden çizmemesi. Hemen her toplumda subjektif genel kabullerin ister istemez kitlesel eğitimin içeriğine yansıması ve çocukların zihni üzerinde bir mücadele yaşanması.

24. Çocukların zihinleri
Absürt inançlar. Scientology. Başkalarının düşüncelerindeki absürtlükleri görmenin hep daha kolay olması. Toplumların kendilerine farklı derecelerde mesafe alabilmesi. Bunun eğitime yansıması. Çoğu eğitimin veriye dayalı olmaktan farklı derecelerde de olsa uzak olması.

25. Kitlesel eğitim
Kitlesel devlet eğitiminin ortaya çıkış şekli ve işlevleri. Kitleleri milli anlatı ekseninde tektipleştirme aracı olarak eğitim. Ulus-devlet kültü. Otoriter ulus-devletlerin masalları, demokratik ulus-devletlerin masalları.

H. MİKRO EVRENLER

26. Kültler
Jim Jones. Jonestown. İnsanın grup hayvanı olması. Birlikte vakit geçiren insanların zamanla birbirlerine benzemeleri. Benzeri şekillerde bakmaya, görmeye, duymaya ve hissetmeye başlamaları. Bir mikro evren olarak kült ortamı. Bir mikro evren olarak ulus-devlet.

Sonuç
Dört sonuç. Boksçu Brandon Stanton ve başka birinin hikayesinin bir parçası olmak. Doğrulama sapması (confirmation bias) ve inanç direnci (belief perseverance) ile malul olan, kendini teyit etmeye programlı insan zihni. Groupthink. Bireysellik ilüzyonu. Panoptikon.

Bibliyografi